Zwolle – De plaquette die minister Thorbecke onder de regering van koning Willem III in de oude spoorbrug over de IJssel tussen Zwolle en Hattem plaatste, is door spoorbeheerder ProRail gerenoveerd en herplaatst. De 150 jaar oude ‘eerste steen’ heeft een plek gekregen in een monument in de uiterwaarde. Het betreft een gezamenlijk initiatief van ProRail, de gemeente Hattem, vereniging Heemkunde Hattem en de Zwolse werkgroep Industrieel Erfgoed.

De plaquette vormt samen met een van de pijlers van de oude spoorbrug en twee wielen uit het hefsysteem een monument van de spoorgeschiedenis. Het monument wordt donderdag 11 oktober opgeleverd. Het staat pal naast de nieuwe spoorbrug de Hanzeboog, onderdeel van de Hanzelijn. Deze nieuwe door ProRail gebouwde spoorlijn vormt een nieuwe verbinding tussen de Randstad en Noord- en Noordoost-Nederland. Met het monument wordt ook de vroegere spoorontwikkeling met deze hedendaagse uitbreiding van het spoor verbonden.

Oude en nieuwe brug

De oude IJsselbrug is een jaar geleden gesloopt, omdat deze onvoldoende ruimte bood voor groei van het treinverkeer. De brug had nog een hefsysteem om het spoor op te hijsen en vormde zodoende een obstakel voor de scheepvaart. De nieuwe brug, de Hanzeboog ligt hoger boven het water, is stiller dan de oude brug en biedt meer capaciteit voor het treinverkeer. Voor de inwoners van Hattem is er een fietspad aan de brug toegevoegd. De werkgroepen Zwols Industrieel Erfgoed en Heemkunde Hattem spraken de wens uit of er meer van de oude brug bewaard kon blijven na de sloop. Daarom heeft ProRail een monument ontworpen. De gemeente Hattem realiseert er, na het hoogwaterseizoen, een pad naartoe.

Geschiedenis

De bewaarde pijler, met hefwielen en plaquette, geeft het oorspronkelijke tracé van de Brug over de IJssel aan. Het geheel staat voor de noodzaak het hele land met een spoornet te verbinden. De pijler staat voor de kwaliteit en durf van de 19e eeuwse bruggenbouw in Nederland ten tijde van de stormachtige expansie van het spoornet.
De ballastwielen, staand en liggend naast de pijler, geven een indruk van de afmetingen, krachten en gewichten waarop spoorbruggen zijn berekend. De ballastwielen waren onderdeel van de karakteristieke, oude hefbrug zoals die –na herhaaldelijke verwoestingen in de tweede Wereldoorlog– meer dan 60 jaar in bedrijf was.

Hanzelijn

De Hanzelijn beslaat een spoortracé van 50 kilometer tussen Lelystad, Dronten, Kampen en Zwolle. Het traject heeft naast de nieuwe brug over de IJssel, ook een tunnel onder het Drontermeer en twee nieuwe stations: Dronten en Kampen Zuid. Op 9 december start de treindienst over de Hanzelijn door NS en is de Hanzelijn ook open voor goederenvervoer. ProRail beheert de spoorlijn en verzorgt de verkeersleiding.