Zwolle – In het Stedelijk Museum Zwolle werd maandagmiddag de grote zomertentoonstelling “Stil Even”, stillevens en landschappen rond het thema tijd uit de Gouden Eeuw tot nu, geopend. De tentoonstelling Stil Even, Gouden Eeuw tot nu van Joke Hermsen is van 9 april t/m 12 augustus 2012 in het Stedelijk Museum te zien. Naast schilderijen en objecten worden ook shortfilms getoond van Jacco Olivier en Mark van Overeem.
Het is een zeer herkenbaar gevoel voor veel mensen. Het verschil tussen werktijd, stress, de klok en vakantie of ontspanning. Velen hebben eigen beelden bij dit verschil. Het blijkt dat de tijd als gegeven en het verschil tussen kloktijd en ervaring van tijd al heel lang een boeiend onderwerp is voor filosofen en kunstenaars. Het is een thema dat in de huidige economische crisis extra scherpte krijgt. De aanleiding voor deze tentoonstelling was het boek van Joke J. Hermsen “Stil de Tijd” uit 2009. Joke Hermsen voert het verschil in waarneming en ervaring van tijd naar onze omgeving en tijd. Druk bezig zijn en een overvolle agenda hebben is synoniem met een succesvol bestaan. Rust en niets doen zijn geen inspiratiebronnen meer maar voorboden van een bestaan in de marges van de maatschappij. “Geen tijd hebben”, lijkt een fundamentele ervaring van onze tijd te zijn. In “Stil de Tijd” neemt Joke Hermsen dit verschijnsel kritisch onder de loep.
Zij brengt een onderscheid aan tussen kloktijd en innerlijke tijd. Bestaat er nog een persoonlijke tijd, vraagt zij zich af en legt haar oor te luister bij schrijvers en kunstenaars die deze innerlijke tijd in hun werk hebben verbeeld. In haar speciaal voor deze tentoonstelling geschreven essay zal zij deze materie verbinden met enkele kunstwerken die onderdeel zijn van deze tentoonstelling.
De tentoonstelling “Stil Even” toont werken die in hun onderlinge samenhang en volgorde het thema tijd verbeelden, het tijdsbeeld bekritiseren, maar ook tijd vragen. De tentoonstelling begint met werken van Fred Thoolen en Tamme de Boer die over de economische tijd gaan, over geld, over steden als metafoor voor economische ontwikkeling. Via de “GREAT LI(F)E OR WASTE OF TIME? BUY TICKETS HERE- DO IT NOW! van Birgit Verwer betreedt u de zaal en verlaat u de wereld waar de kloktijd heerst. In de zaal ziet u schilderijen uit de Gouden Eeuw tot nu met stillevens- en vanitasschilderijen. Stilstaand leven als opvolger van stress en geldbejag.
Hoewel de benaming stilleven meestal wordt gebruikt voor een bepaalde categorie schilderijen, wordt de term ook wel gehanteerd voor een al of niet toevallige groepering van objecten, die door de esthetische aantrekkelijkheid van de ordening de aandacht van de beschouwer trekt: een vaas met bloemen, keukengerei, stoffige gereedschappen, een kleurrijke marktkraam met groenten, oude vervallen huizen (Japanse voorliefde voor verval). Stillevens uit de 17de tot 20ste eeuw waar het werk van o.a. Willem Kalf of Jan van Os opgevolgd wordt door Charley Toorop en Wilma Kuil. De overgang naar het werk van Margriet Smulders rond de sonnetten 18 en 119 van Shakespeare is niet zo groot, maar wordt wel meer een ongrijpbaar landschap.
Het werk van Roger Wardin toont vergankelijkheid in “Gestern ist Heute” als een hedendaagse landelijke vanitas of als Japanse sfeertekening van verval. Het werk met dieren van Charlotte Dumas geeft het stilleven een extra dimensie, dierlijke kracht door de mens beheerst of in tijdelijke berusting. De stapeling van hedendaagse gebruiksvoorwerpen in het werk van Guido Geelen heeft allerlei associatiemogelijkheden, maar schoonheid en kritiek via het prachtig geordende afval uit onze verbruikerssamenleving maakt het bij uitstek een hedendaags stilleven.
Het landschappelijke in het werk van Margriet Smulders vormt samen met het werk van Robert Zandvliet, Daniele Galliano, Raquel Maulwurf en George Meertens een meditatieve omgeving om op de Swingcloud van Margriet Smulders de ervaring totaal te maken en de vaste grond onder de voeten te verliezen, de dwang van de tijd te verliezen zoals de verbeelding in het Waterperspectief van Merijn Bolink het rationele achter zich laat.
