Zwolle – Ontspoorde mantelzorg is een van de vormen van ouderenmishandeling. Ouderenmishandeling kent vele vormen en gradaties. Het kan gaan om lichamelijke mishandeling, maar ook om het toebrengen van geestelijke of financiële schade. Onderzoek geeft aan dat mantelzorg bij dementerende ouderen in eenderde van de gevallen leidt tot mishandeling. Ouderenmishandeling wordt te weinig gesignaleerd en gemeld. Kadera aanpak huiselijk geweld en GGD IJsselland werken in opdracht van de gemeente Zwolle aan meer bekendheid over dit onderwerp.
Uit onderzoek blijkt dat bijna de helft van alle mantelzorgers zich ‘matig tot ernstig belast’ voelt. De mantelzorger kan zo onder druk staan dat uit onmacht een situatie van mishandeling ontstaat. Bijvoorbeeld in het geval van Ben en Anneke Kuiper. Ben is 83 en Anneke 81. Ze zijn bijna 55 jaar bij elkaar en sinds een aantal jaren heeft Anneke de ziekte van Alzheimer. Ze wonen al 40 jaar in hetzelfde appartement in Zwolle. Ze hebben daar Ben zijn ouders verzorgd tot die overleden. Ben en Anneke hebben geen kinderen gekregen.
Sinds een tijdje hebben ze twee keer per week huishoudelijke hulp. De hulp merkt al snel dat het een bijzonder echtpaar is. Hele lieve mensen, met een verhaal. Ben heeft de oorlog in Indië meegemaakt en heeft het nog lang moeilijk gehad met wat hij daar heeft meegemaakt. Er zijn weinig sociale contacten, ze hebben neven en nichten maar die wonen in de Randstad en zijn ook op leeftijd. Het huis staat boordevol spullen. De voorraadkast kun je niet inkomen en bij een opruimbeurt ontdekt de hulp blikjes eten met als uiterste houdbaarheidsdatum 1994. Langzaamaan vallen er steeds meer dingen op. Ben is regelmatig boos, eigenlijk op iedereen. Hij moppert op Anneke die rommel maakt in huis, een abonnement dat te duur is en rekeningen die volgens hem al lang betaald zijn. Anneke maakt haar kunstgebit steeds kwijt, dus die krijgt ze niet meer in. Het zelfde geldt voor haar gehoorapparaat. Anneke heeft diabetes en moet dagelijks geprikt worden. De thuiszorg komt volgens Ben te vroeg, of juist te laat. Ben hecht zo aan zijn regelmaat dat hij daar echt boos om wordt en hij kiest voor een andere thuiszorgorganisatie. Anneke wandelt een of twee keer per week met de hulp maar komt verder niet buiten. Als Ben zelf even weg moet, doet hij de voordeur op slot zodat ze niet wegloopt. Anneke slaapt meestal op de bank. Ze draagt dag en nacht dezelfde kleding.
De ernst van de situatie wordt pas echt duidelijk als Ben wordt opgenomen in het ziekenhuis. Eigenlijk is de zorg hem al jarenlang te zwaar. Er is geen sprake van kwade opzet, maar Ben kan niet goed genoeg voor zijn vrouw zorgen. Anneke is verwaarloosd, ze krijgt niet genoeg zorg. Een aantal mensen om hen heen zag wel dat het niet goed ging, toch was het moeilijk om vast te stellen wanneer en hoe moest worden ingegrepen.
Bij ontspoorde zorg is het belangrijk alert te zijn en signalen met elkaar te delen. Bewustwording en de problemen bespreekbaar maken zijn de eerste stap. De situatie stopt pas als iemand wat doet. Iedereen die met ouderen te maken heeft moet weten dat dit soort dingen vaker gebeuren dan je denkt. En dat we samen alert moeten zijn. Informatie en advies Heeft u een vraag over ouderenmishandeling of wilt u advies over een bepaalde situatie? U kunt altijd contact opnemen met een van de hulpverleners van Kadera Steunpunt Huiselijk Geweld (0900 1 26 26 26). Voor meer informatie kijkt u op www.kadera.nl.
