Het verhaal achter Zwolse gevelstenen: Abrahams schoot

|   Laatste wijziging

Foto: Loes la Faille

Zwolle – Gevelstenen werden en worden om verschillende redenen geplaatst. De stichters van gebouwen en bewoners van huizen hebben zo op veel manieren hun sporen nagelaten. Soms zijn de gebouwen zelf al verdwenen, terwijl de gevelstenen bewaard zijn.

De oudste gevelsteen van Zwolle is een steen die bekend staat als ‘Abrahams schoot’. Het is een steen uit circa 1300. De steen is ingemetseld aan de buitenkant van het koor van de Grote of Sint Michaëlskerk, aan de Korte Ademhalingssteeg. De steen is een zogenaamde tympaan. Dit is een driehoekige of halfronde sluitsteen boven een deur. De steen zat boven de ingang van de Romaanse kerk die omstreeks 1040 gebouwd werd op de plek van de huidige kerk.

De steen geeft een voorstelling van aartsvader Abraham weer, die zijn handen opheft. De afbeelding van de schoot van Abraham met daarin de zielen van drie gestorvenen gaat terug op de gelijkenis van Jezus over de bedelaar Lazarus. Het staat voor het paradijs, met een verwijzing naar het kerkgebouw als voorportaal naar de hemel. Dit was in de 13e eeuw een geliefd thema.

Het lijkt of er 7 vingers opgestoken worden. Het getal 7 is in de Bijbel een heilig getal. De drie kleinere figuren met stralenkrans zijn waarschijnlijk de engelen Rafaël, Michaël en Gabriël. Op de steen staat een Latijnse inscriptie: Praemiafert vite locus ut domo ista: venite! (Een plaats als dit huis verschaft het loon des levens: Komt!)  Het lukte de Zwolse pastoor O.A. Spitzen pas in 1875 de inscriptie op de steen te ontcijferen. Volgens hem zou de steen dateren uit 1040.

Volgens een oude legende zou de hoofdfiguur op de steen  de bouwmeester van de Romaanse kerk zijn. Deze zou op een gegeven moment geen geld meer hebben gehad. Hij verklaarde onder ede samen met zijn drie kinderen, de kleine figuren op de steen, om te komen van de honger.

Ralph Ligtenberg stelt in zijn proefschrift uit 1918 dat de grote figuur God de Vader is. De drie kleinere figuren zouden Petrus (links), Christus en de evangelist Johannes zijn. In de middeleeuwen werden de personen Abraham en God de Vader vaak verwisseld.

Wie er op de steen staan, weet alleen de beeldhouwer zeker. Hij heeft deze kennis meegenomen in zijn graf. Ook de middeleeuwse bezoekers van de Romaanse kerk zullen ongetwijfeld geweten hebben wie het zijn.

Foto's 2
Het verhaal achter Zwolse gevelstenen: Abrahams schoot - Foto: Loes la Faille
Foto: Loes la Faille
Het verhaal achter Zwolse gevelstenen: Abrahams schoot - Foto: Loes la Faille
Foto: Loes la Faille

Gerelateerde Berichten

(Automatisch gegenereerd)