Witte fietsenplan: uit de auto- op de fiets

Zwolle – GroenLinks/De Groenen pleit voor een gerichte inzet van  ‘witte fietsen’ in Zwolle. Dit draagt bij aan meer schone lucht in de stad. Het helpt mee om het dichtslibben van wegen en parkeerdruk door het vele dagelijkse verkeer van buiten Zwolle te verminderen, en is goedkoper dan nieuw asfalt. En het versterkt het imago van fietsstad, dat Zwolle graag uitdraagt. In deze notitie doet de partij de suggestie aan het Zwolse college om een grote hoeveelheid laagdrempelige ‘witte’ huurfietsen in Zwolle te realiseren en deze bij fietstransferia aan te bieden. Zij doen daarbij ook voorstellen voor locaties.

1-Fietstransferia met ‘witte’ huurfietsen

Gemeente Zwolle onderzoekt momenteel de mogelijkheden voor transferia, bijvoorbeeld bij de Voorsterpoort. Gangbare betekenis hiervan is de overstap van auto naar OV. Fietstransferia zijn een fijnmazige variant die nog geen duidelijke plaats heeft in het mobiliteitsbeleid van de gemeente. De reiziger kan zonder auto of bus letterlijk precies op de bestemming komen, door gebruik te maken van ‘witte fietsen’. Dit vraagt gespreide verhuurpunten en grote aantallen huurfietsen. Daarbij kan ook (afhankelijk van de locatie) stallingsruimte gerealiseerd worden voor mensen die een eigen fiets willen gebruiken. 

Goedkope huurfiets/OV-fiets

Huurfietsen zijn een goede optie, mits goedkoop en op een eenduidige herkenbare laagdrempelige manier georganiseerd. Gekoppeld aan een automatische fietskluis of fietsbox, of een al bestaande bewaakte stalling worden kosten beperkt. 

Het allerbest haalbaar lijkt op dit moment de variant die al een heel netwerk heeft en  momenteel meer en meer opgeld doet in Nederland:  de OV-fiets. Deze kan inderdaad op meerdere locaties aangeboden worden, is betaalbaar: pasje €9,50 per jaar. Fiets huren € 2,85 per keer ( 20 uur). De nieuwste wijze van uitgifte en inname is de Bikedispenser, een compacte stallingsunit  De dispenser geeft met behulp van een chipcard binnen 20 seconden een fiets uit.  

Verhuur- en inleverlocaties spreiden

We pleiten voor de variant waarbij de huurfiets op de ene plaats kan worden geleend, en ook op een andere worden ingeleverd. Momenteel is de OV-fiets alleen aan voorkant van station NS Zwolle te krijgen, daarmee is het bereik beperkt. Zwolle kan een voorbeeld nemen aan Ede, waar meer en meer verhuurpunten worden ingericht, inmiddels 7. Ook enkele andere steden kennen al meerdere verhuurlocaties,  niet alleen bij stations. Tot nu toe alleen in Ede kan de fiets op het ene verhuurpunt worden geleend en op een ander punt wordt ingeleverd.

GroenLinks/de Groenen wil dat de gemeente het voortouw neemt om in overleg met OV-fiets dezelfde kant op te gaan, daarvoor partners bij elkaar brengt, en waar nodig zelf faciliteert. 

Mogelijke locaties

Hoe meer plaatsen waar een reiziger een huurfiets kan krijgen en inleveren des te groter het effect op het autogebruik.We denken daarbij vooral aan locaties waar veel reizigers te bereiken zijn: 

Parkeergarages;

Bij toekomstige auto-OV- transferia: Voorsterpoort, afslag centrum- A28;

Invalswegen;  bijv Stadshagen (verkeer vanuit richting Hasselt), en bij Oude IJsselbrug;

Bij bushalte/ingaande wegen bij bedrijventerreinen zoals Hessenpoort, Marslanden, de Vrolijkheid;

Lubeckplein/stadskantoor;

Stadion;

Toekomstig station zuid;

Wijkwinkelcentra;

Bewaakte stalling in Binnenstad;

Grote kantoren  ( bijv ABN/AMRO, Electrabel, Achmea) en de ziekenhuizen;

Bij beroepsopleidingen (Windesheim, Deltion, Landstede).

 

Gestart kan worden met slechts een paar goedgekozen locaties, na succes kan het verder worden uitgebreid. 

Financiering

De huurfiets bedruipt grotendeels zichzelf. De OV-fiets heeft dat reeds bewezen. Bij het creëren van nieuwe locaties kan de gemeente partijen bij elkaar brengen voor de benodigde extra investeringen. Bedrijven/instellingen kunnen bijdragen, vanwege het belang zelf te besparen op parkeervoorzieningen. Het kan onderdeel uitmaken van bedrijfsvervoerplannen, en er kan tegemoetgekomen worden aan de kosten van fietsverhuur voor het eigen personeel. Dit geldt natuurlijk ook voor de gemeente en haar ambtenaren.

Ook kan een samenwerkingsverband met lokale fietsverhuurders worden aangegaan.

De gemeente kan verder het voortouw nemen door enkele verhuurlocaties zelf aan te leggen. Een gemeentelijke bijdrage is daarbij voor ons bespreekbaar, en er zijn Europese, rijks- en provinciale subsidies denkbaar.  

2- Witte studentenfiets

Een andere mogelijkheid is om samen met onderwijsinstellingen studenten met grote korting witte fietsen te verkopen. Dit helpt studenten om zich milieuvriendelijk te verplaatsen en versterkt de herkenbaarheid van Zwolle als studentenstad, en ook de herkenbaarheid van de betrokken onderwijsinstellingen. 

Dit gebeurt al in Eindhoven:  Daar biedt de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) haar eerstejaarsstudenten voor € 140 (een kwart van de winkelwaarde) een speciale nieuwe fiets aan. Deze TU/e-studentenfiets is wit, en alleen bestemd voor studenten. Men startte eind 2007.

Financiering  Eindhoven kan als voorbeeld dienen:  subsidies van de gemeente Eindhoven en de universiteit van elk € 140 per fiets tot een maximum van € 50.000 elk in een  studiejaar. In Zwolle kan de gemeente Hogeschool Windesheim, maar ook bijvoorbeeld Artez, Deltion, Landstede hierbij betrekken, en Zwolse rijwielzaken. Er kan voor eenvoudige degelijke fietsen worden gekozen om kosten te beperken, en de fiets goedkoop aan te bieden.

3- Enkele andere varianten van witte fietsen

De volgende varianten lijken lastiger te realiseren voor Zwolle, maar zijn wel inspirerend. 

Gratis  witte fietsen

De oorspronkelijke bedenkers van de witte fietsen in de jaren zestig, Robert Jasper Grootveld en Luud Schimmelpenninck, wilden dat deze gratis waren. Enkele experimenten werden enigszins bedorven door diefstal en vernieling. 

Door betere beveiligingsmogelijkheden kan deze variant in de toekomst weer in beeld komen. In het buitenland zijn er een aantal steden waar na legitimatie of met een borgsom, en met beperkingen, gratis fietsen te krijgen zijn, bijv Oostende, Kopenhagen.

Gratis witte fietsen zijn op dit moment In Nederland in het (omheinde) park de Hoge Veluwe.  

Vélib

Vélib is in Parijs, met 20.000 huurfietsen en met maar liefst 1450 stallingen. De fiets kan het eerste half uur gratis gebruikt worden, daarna kost het één tot vier euro per elk opeenvolgend half uur. Abonnementskosten verwaarloosbaar. Doordat een langere huur relatief duurder wordt, zorgt men ervoor dat de fietsen in circulatie blijven. Betaling per elektronische zuil bij de stalling, machtiging voor borgsom. Lyon en enkele andere franse steden hebben een soortgelijk systeem (groot aantal fietsen en stallingen). Er worden nogal wat andere steden in het buitenland genoemd die soortgelijke plannen hebben. 

Call a bike

Dit is van de Deutsche Bahn in diverse Duitse steden en heeft een ingenieus systeem van telefonisch betalen en elektronische beveiliging. 

Bicing

Barcelona  heeft 200 stations met 3000 fietsen voor in totaal ruim 100.000 abonnees. Het systeem werkt alleen met een lidmaatschapskaart, niet met een creditcard en is derhalve niet toegankelijk voor de doorsnee toerist. Het eerste half uur is gratis, daarna €0,30 per half uur met een maximale huurtijd van twee uur. Diverse andere Spaanse steden volgen het voorbeeld van Barcelona en zijn van plan een dergelijk systeem in te voeren.